Đối tượng nên đọc cuốn sách này:
- Những người quan tâm đến sự ngẫu nhiên
- Những người quan tâm đến cách thế giới hoạt động
- Những người quan tâm đến việc giảm thiểu rủi ro, hoặc làm việc trong lĩnh vực phân tích xu hướng.
Tác giả của cuốn sách:
Nassim Nicholas Taleb là một nhà kinh tế học, nhà tư tưởng hiện đại nổi tiếng với nhiều tác phẩm quan trọng. Ông đã viết nhiều công trình được đánh giá cao, như cuốn “Fooled by Randomness” (tạm dịch: Bị ngẫu nhiên đánh lừa). Nhiều bài viết của ông đã được đăng trên các tạp chí và tập san uy tín. Taleb là giáo sư ưu tú chuyên về quản trị rủi ro tại Viện Kỹ thuật Bách Khoa, Đại học New York.
Những điều bạn có thể học được từ cuốn sách này? Lý do tại sao việc mù quáng tin tưởng vào niềm tin của mình lại gây ra tai họa
Cuốn Thiên Nga Đen của Nassim Nicholas Taleb giúp chúng ta khám phá bản chất của những sự kiện mà ta thường cho là ngẫu nhiên, cũng như những cạm bẫy tư duy khiến chúng ta quá chú trọng vào chi tiết mà bỏ qua bức tranh tổng thể. Taleb gọi chúng là những sự kiện ngẫu nhiên, mà thường để lại những hậu quả sâu sắc cho các cá nhân và thậm chí toàn xã hội, “những Thiên Nga Đen.”
Ngoài việc giúp chúng ta hiểu rõ hơn về những thiếu sót khi đưa ra các dự đoán, Taleb còn đưa ra những lời khuyên để chúng ta có thể nhận ra khi nào thì sự phán xét của bản thân bị che khuất bởi kì vọng khớp thông tin vào những câu chuyện lọt tai, dễ hiểu.
Khi đọc cuốn sách, bạn sẽ học được cách phân biệt đâu là kiến thức thật, đâu chỉ là tín hiệu nhiễu, và cách tận dụng sự “ngu dốt” của mình tốt hơn. Bạn sẽ học được tại sao suy nghĩ như một con gà tây lại có thể gây hại cho sức khỏe của mình. Bạn cũng sẽ tìm ra lý do tại sao các mối đe dọa lớn nhất đối với một sòng bạc có thể lại không liên quan gì đến chuyện cờ bạc. Cuối cùng, bạn sẽ khám phá ra rằng việc “biết được mình không biết gì” có thể cứu bạn khỏi đánh mất gia tài đã dành dụm cả đời.
“Thiên nga đen” là những sự kiện được cho là không thể xảy ra, nhưng lại xảy ra một cách bất ngờ.
Chúng ta thường có những niềm tin hạn hẹp và cố định về thế giới. Khi chúng ta nắm bắt một ý tưởng nào đó về cách thế giới hoạt động, chúng ta thường bám víu vào nó và không chịu tiếp nhận những kiến thức mới. Con người có khả năng đặc biệt trong việc tổng hợp và chuyển đổi tất cả các thông tin rời rạc từ môi trường sống thành các thông tin có ý nghĩa và liên quan tới nhau. Khả năng này cho phép chúng ta tạo ra các phương pháp khoa học, triết lý về bản chất của sự sống, và phát minh ra các mô hình toán học phức tạp. Tuy nhiên, việc chúng ta có khả năng phản ánh và sắp xếp thế giới xung quanh không đồng nghĩa với việc chúng ta giỏi làm việc đó.
Chúng ta thường có những niềm tin hạn hẹp và cố định về thế giới. Khi chúng ta nắm bắt một ý tưởng nào đó về cách thế giới hoạt động, chúng ta thường bám víu vào nó và không chịu tiếp nhận những kiến thức mới.
Tuy nhiên, với sự phát triển và tiến bộ của kiến thức con người, lối tiếp cận bảo thủ này sẽ không còn có ý nghĩa. Ví dụ, cách đây khoảng 200 năm, các bác sĩ và các nhà khoa học đã vô cùng tự tin vào kiến thức của họ về y học, nhưng ngày nay sự tự tin của họ có vẻ lố bịch: chỉ cần tưởng tượng rằng bạn đến gặp bác sĩ và mô tả các triệu chứng của bệnh cảm lạnh thông thường, và bạn được đưa một toa thuốc dùng rắn và đỉa để chữa bệnh.
Quá cố chấp với niềm tin của mình khiến ta không còn tỉnh táo nhận thức được bản chất đúng sai của các thông tin đi trái với những gì mà xưa này ta vẫn biết. Ví dụ, làm sao để hiểu được các loại thuốc chữa bệnh nếu bạn không biết được sự tồn tại của loài vi trùng gây bệnh? Bạn có thể đưa ra một lời giải thích hợp lý về căn bệnh, nhưng chắc chắn nó sẽ sai do thiếu sót thông tin quan trọng.
Tính võ đoán này có thể dẫn đến những bất ngờ lớn. Chúng ta đôi khi ngạc nhiên bởi các sự kiện diễn ra, không phải vì chúng ngẫu nhiên, mà bởi vì tầm nhìn của chúng ta quá hạn hẹp. Những bất ngờ như vậy được gọi là “những Thiên nga đen”, và chúng nhắc nhở ta phải xem xét lại toàn bộ thế giới quan của mình:
Trước khi ai đó nhìn thấy thiên nga đen, mọi người cho rằng mọi con thiên nga đều có màu trắng. Chính vì điều này, tất cả những mô tả và trí tưởng tượng của họ về loài thiên nga đều là thiên nga trắng. Vì vậy, khi họ phát hiện ra thiên nga đen, những hiểu biết cơ bản của họ về loài con thiên nga bị biến đổi.
Như bạn sẽ thấy, những hiện tượng Thiên Nga Đen đôi lúc lại chẳng hại ai, nhưng đôi lúc lại tác động thay đổi cuộc đời ví dụ như khi bạn bị mất tất cả chỉ vì một cuộc sụp đổ thị trường chứng khoán.